跳转至

剩余

剩余

前置知识:离散对数

模运算下的剩余问题,是将开方运算引入模运算的尝试。

定义

令整数 \(k\geq 2\),整数 \(a\)\(m\) 满足 \((a,m)=1\),若存在整数 \(x\) 使得

\[ x^k\equiv a\pmod m\tag{1} \]

则称 \(a\) 为模 \(m\)\(k\) 次剩余,否则称 \(a\) 为模 \(m\)\(k\) 次非剩余。

二次剩余 即是 \(k\) 次剩余的特例。

性质

当整数 \(k\geq 2\),整数 \(a\)\(m\) 满足 \((a,m)=1\),模 \(m\) 有原根 \(g\) 时,令 \(d=(k,\varphi(m))\),则:

  1. \(a\) 为模 \(m\)\(k\) 次剩余当且仅当 \(d\mid \operatorname{ind}_g a\),即:

    \[ a^{\frac{\varphi(m)}{d}}\equiv 1\pmod m \]
  2. 方程 \((1)\) 若有解,则模 \(m\) 下恰有 \(d\) 个解

  3. \(m\)\(k\) 次剩余类的个数为 \(\dfrac{\varphi(m)}{d}\), 其有形式

    \[ a\equiv g^{di}\pmod m,\qquad \left(0\leq i<\frac{\varphi(m)}{d}\right) \]
证明
  1. \(x=g^y\),则方程 \((1)\) 等价于

    \[ g^{ky}\equiv g^{\operatorname{ind}_g a}\pmod m \]

    其等价于

    \[ ky\equiv \operatorname{ind}_g a\pmod{\varphi(m)}\tag{2} \]

    由同余的性质,我们知道 \(y\) 有整数解当且仅当 \(d=(k,\varphi(m))\mid \operatorname{ind}_g a\),进而

    \[ \begin{aligned} a^{\frac{\varphi(m)}{d}}\equiv 1\pmod m&\iff g^{\frac{\varphi(m)}{d}\operatorname{ind}_g a}\equiv 1\pmod m\\ &\iff \varphi(m)\mid\frac{\varphi(m)}{d}\operatorname{ind}_g a\\ &\iff \varphi(m)d\mid \varphi(m)\operatorname{ind}_g a\\ &\iff d\mid \operatorname{ind}_g a\\ \end{aligned} \]
  2. \(d\mid \operatorname{ind}_g a\) 时,由同余的性质可知方程 \((2)\)\(\varphi(m)\) 下恰有 \(d\) 个解,进而方程 \((1)\)\(m\) 下恰有 \(d\) 个解。

  3. 由 1 知 \(a\) 为模 \(m\)\(k\) 次剩余当且仅当 \(d\mid \operatorname{ind}_g a\),故

    \[ \operatorname{ind}_g a\equiv di\pmod{\varphi(m)},\qquad \left(0\leq i<\frac{\varphi(m)}{d}\right) \]

    故模 \(m\)\(k\) 次剩余共有 \(\dfrac{\varphi(m)}{d}\) 个同余类:

    \[ a\equiv g^{di}\pmod m,\qquad \left(0\leq i<\frac{\varphi(m)}{d}\right) \]

参考资料

  1. 冯克勤。初等数论及其应用。